Isu Hakmilik Kekal

Madzi Hasan

Raja Muda Perak, DYTM Raja Dr Nazrin Shah, dalam ucapannya di hadapan pemimpin-pemimpin mahasiswa pada tahun lalu telah mengingatkan kita supaya membeli, membaca dan menghayati Perlembagaan negara ini. Salah satu prinsip yang paling penting di dalam Perlembagaan negara kita ialah kewujudan Malaysia sebagai sebuah negara persekutuan. Lima dekad yang lalu, bapa-bapa kita telah meletakkan asas penubuhan negara ini di atas prinsip federalisme.

Takrifan yang paling ulung tentang federalisme diberikan oleh seorang pakar perlembagaan yang bernama K.C. Wheare. Menurut Wheare, federalisme diasaskan kepada kewujudan dua peringkat kerajaan. Dua peringkat kerajaan ini pula hendaklah dihadkan kepada bidangkuasa masing-masing dan yang satu hendaklah bebas daripada campurtangan kerajaan yang satu lagi.

Dalam amalan demokrasi yang sihat, pertukaran kerajaan yang dipilih oleh rakyat, sama ada di peringkat pusat atau negeri, adalah perkara biasa yang tidak akan menjejaskan prinsip dan semangat federalisme. Tetapi di negara ini, apabila Barisan Nasional tumbang di lima buah negeri, realiti tersebut amat sukar untuk diterima oleh pemimpin-pemimpinnya. Ini kerana selama ini mereka telah menanamkan satu kepercayaan khurafat dan karut di kalangan rakyat bahawa hanya Barisan Nasional sahaja yang boleh memerintah dan membentuk kerajaan.

Isu pemberian hakmilik kekal di Negeri Perak adalah satu lagi episod yang akan menguji keluhuran prinsip federalisme yang termaktub di dalam Perlembagaan. Demi kepentingan politik yang sempit, pemimpin-pemimpin kerajaan pusat sedang berusaha untuk menafikan, menceroboh dan mengganggu bidangkuasa dan hak kerajaan-kerajaan negeri terbabit.

Bidangkuasa kerajaan negeri sebenarnya jauh lebih kecil berbanding bidangkuasa kerajaan pusat. Itulah sebabnya juga pendapatan kerajaan negeri amat terbatas. Sekaya-kaya Negeri Selangor, pendapatan kerajaan negeri Selangor hanyalah sama nilainya dengan 1% sahaja daripada pendapatan kerajaan pusat.

Salah satu bidangkuasa kerajaan negeri yang paling penting dan sekaligus menjadi punca pendapatan utamanya adalah soal tanah. Soal tanah dengan jelasnya diletakkan di bawah bidangkuasa negeri iaitu di dalam Senarai II, Jadual 9, Perlembagaan Persekutuan. Kanun Tanah Negara 1965 memperincikan lagi kuasa negeri di dalam soal tanah sehingga boleh dikatakan pihak berkuasa negeri memiliki kuasa mutlak.

Baru-baru ini, Timbalan Perdana Menteri telah cuba untuk menggunakan kuasa kerajaan pusat untuk mengganggu tindakan Kerajaan Negeri Perak dalam memberi hakmilik kekal kepada penduduk-penduduk Rancangan Perkampungan Tersusun (RPT) dan Kampung Baru. Menurut Dato’ Seri Najib Tun Razak, tindakan kerajaan negeri Perak mestilah dirujuk kepada Majlis Tanah Negara terlebih dahulu. Ini menggambarkan seolah-olah Majlis Tanah Negara mempunyai kuasa yang melampaui kuasa negeri dalam hal ehwal tanah.

Majlis Tanah Negara ditubuhkan di bawah Perkara 91 Perlembagaan Persekutuan dengan tujuan untuk menjadi landasan kerjasama di antara kerajaan pusat dan kerajaan-kerajaan negeri. Peranannya adalah untuk merumuskan polisi berkenaan hal ehwal tanah. Walau bagaimanapun, kuasa eksekutif kerajaan negeri dalam soal tanah tetap tidak boleh dipertikai. Majlis Tanah Negara tidak mempunyai kuasa untuk mengambil alih atau memaksa negeri-negeri dalam melaksanakan kuasa mereka sebagaimana yang telah dihuraikan dengan jelas dalam Kanun Tanah Negara 1965. Beberapa kes yang telah diputuskan di mahkamah turut mengesahkan kuasa eksklusif pihak berkuasa negeri dalam perkara ini.

Anehnya, selama ini Majlis Tanah Negara hanya memejamkan mata apabila kerajaan-kerajaan negeri menukar status tanah pajakan kepada hakmilik kekal. Di Pulau Pinang, sebidang tanah tebusguna berstatus pajakan yang asalnya berharga RM54 juta telah ditukar kepada hakmilik kekal oleh kerajaan negeri yang terdahulu. Hasilnya, tauke-tauke pemaju hartanah tersebut akan menambah nilai hartanah mereka kepada berbilion ringgit. Kerajaan Barisan Nasional amat teragak-agak untuk memberi keuntungan kepada rakyat tetapi amat pantas jika ia menguntungkan pemaju-pemaju dan jerung-jerung yang rakus membaham komisen. Apabila kerajaan negeri Perak ingin memberikan keuntungan terus kepada rakyat yang seramai hampir 150,000 pemilik, ianya cuba disekat. Dari jumlah itu, sebanyak 102,000 atau hampir 70% adalah untuk hakmilik Rancangan Perkampungan Tersusun yang mana rata-rata penduduknya adalah dari kaum Melayu.

Kenapakah pemimpin-pemimpin Barisan Nasional amat payah sekali untuk menghormati semangat federalisme? Asas kepada federalisme adalah penghormatan kepada bidangkuasa dan hak negeri-negeri. Harus diingat, pada suatu masa dahulu, negeri-negeri ini adalah negeri-negeri yang berasingan dan berdaulat, sebelum mereka bersetuju untuk membentuk sebuah persekutuan.

Semenjak merdeka, sudah beberapa kali kerajaan Barisan Nasional mengkhianati prinsip federalisme dengan kaedah membuli dan sabotaj. Pembayaran geran kewangan kepada negeri-negeri yang tidak diperintah oleh Barisan Nasional dilambat-lambatkan. Institusi yang bertindan dan menyaingi institusi kerajaan negeri telah sengaja ditubuhkan. Contoh terbaru mengenainya ialah kewujudan Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung Persekutuan (JKKKP). Bidangkuasa ke atas air, iaitu satu lagi sumber hasil mahsul yang amat dicemburui, juga sedang cuba diambil alih melalui Syarikat Penguruan Aset Air Berhad (PAAB). Contoh yang paling klasik adalah kemungkiran kerajaan Barisan Nasional dalam pembayaran royalti minyak kepada negeri Terengganu setelah negeri itu diperintah oleh PAS.

Sampai bilakah keadaan ini akan berakhir? Barangkali, selain daripada pingat-pingat kebesaran, selepas ini Raja-raja Melayu seharusnya menghadiahkan senaskhah Perlembagaan Persekutuan kepada setiap pemimpin politik untuk dibaca, difahami dan dihayati.